Nato
Nepeta nepetella
Lamiaceae Labiaceae
Noms en français : Petit népéta, Népéta à feuilles lancéolées.
Descripcioun :La nato es uno planto pulèu coumuno dins li bàssi mountagno, que trachis souvènt sus li camin, lis esboudèu e li relarg ounte passo lou fedan. Douno un pau d'èr à-n-uno sàuvi emé si fueio gaufrado e sa bono oudour. Li petalo soun blanco picoutado de roso.
Usanço :Li fueio soun manjadisso coume sabourun e se pòu n'en faire de tisano. En Tinìo sèrt pèr "abelhar en brusc" (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 60). Tambèn "la nato fai de bouon fen. La racino de nato emé de malvo e d'ounglo-chavalino, es bon pèr garir lous founcles" Ibid.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nepeta
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 17 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Basso mountagno
- Mountagno mejano
- Colo
- Tepiero seco
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurimediterranenco
Ref. sc. : Nepeta nepetella L., 1759
Gau(-taca)
Neotinea maculata
Orchidaceae
Noms en français : Orchis maculé, Neotine.
Descripcioun :Aquéu Gau-taca fai parti dóu "nouvèu" gènre Neotinea que caup li gau emé de flour e de fueio mai pichoto e que fan d'espigo de flour toujour proun sarrado. Aquéu se recounèis à si flour pichouneto roso o un pau verdo, que de cop que i'a se duerbon pas (cleistougamo) e emé uno pichoto labreto. A la baso i'a dos o tres fueio verdalo, bèn au sòu e souvènt tacado.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 10 à 30 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Neotinea
Famiho : Orchidaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 4 à 6 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1400 m
Aparado : Noun
Liò : Pelouso umido
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-atlantico
Ref. sc. : Neotinea maculata (Desf.) Stearn, 1974